Infradźwięki w biurze – cichy czynnik stresu, o którym rzadko się mówi

W Twoim biurze panuje cisza i spokój, a mimo to pracownicy narzekają na zmęczenie, bóle głowy czy rozdrażnienie? Przyczyną mogą być infradźwięki, czyli odgłosy, których nie słychać „gołym uchem”.

Choć niewidzialne i niesłyszalne, mają realny wpływ na zdrowie i samopoczucie członków zespołu. Przeczytaj, co może być źródłem infradźwięków w biurze i jak poradzić sobie z tym problemem.

Infradźwięki – co to takiego?

Infradźwięki to fale dźwiękowe o bardzo niskiej częstotliwości – poniżej progu słyszalności ludzkiego ucha, czyli 20 Hz.

Mają zdolność przenikania przez ściany, stropy i inne przegrody budowlane, a ich oddziaływanie może obejmować duże obszary. Działają na organizm człowieka poprzez wibracje i ciśnienie akustyczne, co często prowadzi do szeregu nieprzyjemnych odczuć i reakcji fizjologicznych.

Z badań wynika, że ekspozycja na niskoczęstotliwościowy hałas może powodować m.in.:

• uczucie niepokoju,
• kołatanie serca,
• rozdrażnienie,
• trudności z koncentracją,
• bóle głowy,
• przewlekłe zmęczenie.

Szczególnie niebezpieczne jest to, że hałas infradźwiękowy działa podprogowo. Pracownik nie wie, co jest źródłem jego dyskomfortu, ponieważ nie identyfikuje źródła dźwięku.

Najczęstsze źródła hałasu infradźwiękowego na stanowisku pracy

Ukryty hałas w biurze pochodzi przede wszystkim z instalacji technicznych, które działają w tle i zazwyczaj nie zwracają na siebie uwagi.

Najczęstszym źródłem są infradźwięki z wentylacji w pracy – szczególnie w przypadku systemów nawiewnych o dużej wydajności lub nieprawidłowo zaprojektowanych przewodów wentylacyjnych. Podobnie wygląda sytuacja z infradźwiękami z klimatyzacji, zwłaszcza jeśli urządzenia są przestarzałe lub wymagają serwisu.

Istotnymi źródłami infradźwięków w biurze mogą być także:

• generatory prądu awaryjnego,
• windy i systemy transportu pionowego,
• agregaty chłodnicze,
• centrale serwerowe i urządzenia IT pracujące 24/7.

Przy analizie infradźwięków nie uwzględnia się często urządzeń w sąsiednich pomieszczeniach technicznych lub na dachach. Tymczasem ich wpływ może być odczuwalny, mimo że nie są fizycznie obecne w przestrzeni biurowej. Wysokie natężenie ruchu drogowego lub kolejowego w pobliżu budynku również może generować niskoczęstotliwościowy hałas, który przenika przez konstrukcję obiektu.

Tego typu odgłosy nie muszą być stałe. Mogą pojawiać się cyklicznie, na przykład podczas intensywniejszej pracy instalacji HVAC w godzinach szczytu lub w okresach podwyższonego obciążenia energetycznego.

Pomiar infradźwięków w biurze

Jak sprawdzić, czy w Twoim biurze infradźwięki rzeczywiście stanowią problem?

Jeśli w przestrzeni pracy pojawiają się trudne do wyjaśnienia objawy – takie jak rozdrażnienie, zmęczenie, bóle głowy czy spadek koncentracji – warto zlecić profesjonalny pomiar hałasu firmie specjalizującej się w akustyce środowiskowej. Pierwszym krokiem powinna być kompleksowa ocena warunków pracy, z uwzględnieniem BHP w biurze i infradźwięków.

Do badania wykorzystuje się mierniki klasy 1. Rejestrują one dźwięki w szerokim zakresie częstotliwości – w tym również infradźwięki, niewykrywalne przez standardowe urządzenia pomiarowe. Analiza polega na identyfikacji występujących częstotliwości i ich natężenia, ze szczególnym uwzględnieniem różnic między dźwiękami słyszalnymi a infradźwiękami.

Pomiar powinien trwać odpowiednio długo – najlepiej kilka godzin lub całą zmianę roboczą – ponieważ poziom hałasu może się zmieniać w zależności od pory dnia i intensywności pracy instalacji.

Wyniki porównuje się z obowiązującymi normami (głównie PN-Z-01338:2010), które określają dopuszczalne poziomy ekspozycji na infradźwięki w biurze.

Sposoby ograniczania hałasu infradźwiękowego na stanowisku pracy

Jeśli badanie potwierdzi obecność podwyższonego ukrytego hałasu w biurze, warto jak najszybciej przejść do działań naprawczych. Co konkretnie możesz zrobić?

• Modernizacja systemów HVAC – wymiana klimatyzacji i wentylacji na urządzenia o niższej emisji niskoczęstotliwościowego hałasu (niekiedy wystarczy regulacja urządzeń).
• Prawidłowe rozmieszczenie sprzętu – oddzielenie źródeł hałasu infradźwiękowego (np. serwerowni, agregatów) od stanowisk pracy, najlepiej w wydzielonych pomieszczeniach.
• Zastosowanie izolacji akustycznej – montaż mat tłumiących, ekranów dźwiękochłonnych lub innych materiałów ograniczających rozprzestrzenianie infradźwięków.
• Regularna konserwacja urządzeń – przeglądy techniczne i serwis klimatyzacji oraz wentylacji, które mogą emitować infradźwięki.
• Zmiany w układzie biura – przeniesienie stanowisk pracy z dala od źródeł ukrytego hałasu lub stworzenie stref wyciszenia.

Każde z tych działań zmniejsza ryzyko negatywnego wpływu infradźwięków na zdrowie pracowników i podnosi jakość środowiska pracy.

Jak chronić pracowników przed wpływem infradźwięków?

Jeśli zauważasz u pracowników objawy narażenia na infradźwięki, nie bagatelizuj ich. Zleć audyt akustyczny, wprowadź środki zaradcze i uwzględnij infradźwięki jako stały element polityki BHP.

W przestrzeniach, w których pracownicy przebywają wiele godzin dziennie, nawet pozornie niewielki hałas infradźwiękowy może wywoływać realne skutki zdrowotne. Reagowanie dopiero wtedy, gdy pojawiają się dolegliwości, jest często zbyt późne. Lepiej działać prewencyjnie, opierając się na rzetelnych pomiarach i odpowiednich rozwiązaniach technicznych.

Dzięki temu poprawisz efektywność zespołu, a jednocześnie stworzysz zdrowsze, bardziej komfortowe i przyjazne środowisko pracy. Jako pracodawca pokażesz, że traktujesz poważnie również mniej oczywiste czynniki wpływające na dobrostan psychiczny i wydajność. To podejście, które procentuje – lepszą atmosferą, niższą rotacją i większym zaangażowaniem zespołu.